Vinger in de Dijk: Nederlandse Import Folklore

'Hansje Brinker' in Harlingen

Zeg je in de Verenigde Staten dat je uit Nederland komt, hoor je regelmatig over Hans Brinker en de jongen die zijn vinger in de dijk stak om zo het hele land te redden. Dit verhaal, denkt men, is echt gebeurd, of in ieder geval door Nederlanders verzonnen.

Menig Nederlander kijkt dan ook verbaasd op, omdat zij het verhaal niet of nauwelijks kennen. Het is dan ook zogenoemde 'import folklore' en is in de VS veel bekender dan in Nederland.

Het boek Hans Brinker; or, the Silver Skates: A Story of Life in Holland is door de Amerikaanse schrijfster Mary Mapes Dodge, en werd voor het eerst uitgegeven in 1865. Het boek is een kleurrijk verzonnen verhaal over het vroeg negentiende eeuwse Nederlandse leven, maar ook een verhaal over jeugdige moed.

Madurodam

De titel van het boek: Hans Brinker: of, de Zilveren Schaatsen: Een Verhaal over het Leven in Holland, refereert aan de mooie zilveren schaatsen die gegeven werden aan de winnaar van een schaatswedstrijd waar Hans Brinker aan mee hoopt te doen. Het boek introduceerde de Nederlandse sport wedstrijdschaatsen en in de VS word Hans Brinker nog altijd gezien als de prototype 'speed skater'

In dit boek bevindt zich ook het verhaaltje van de kleine Nederlandse jongen die een gat in de dijk stopt met zijn vinger. Dit is een verhaal dat in het boek wordt voorgelezen in de klas over de Held van Haarlem, een zeer tot de verbeelding sprekend verhaal van de zoon van de sluiswachter van de Haarlemmermeer. Als hij op een stormachtige middag een klein gaatje in de dijk ontdekt, aarzelt hij geen moment. Met zijn vinger houdt hij het gat dicht. Een avond en een nacht lang verdedigt hij zo, letterlijk met blote handen, stad en land tegen de dreigende zee.

Later werd het naamloze jongetje Hans Brinker genoemd, de naam van de hoofdpersoon van het boek. Voornamelijk voor de Amerikaanse toeristen staan er daarom in Spaarndam (IJdijk), Harlingen (vertrekplaats veerboten) en Madurodam  beelden van die zogenaamde Hans Brinker. In de multimediashow Madurodam by Light staat de figuur Hans Brinker en zijn strijd tegen het water centraal.

Spaarndam

Schrijfster Dodge, die het verhaal schreef toen ze 34 was, had voor publicatie van het verhaal nog nooit een voet in Nederland gezet . Ze raakte geinspireerd door John L. Motley's lijvige geschiedenis boeken: The Rise of the Dutch Republic, en The History of the United Netherlands. Dodge deed vervolgens extra onderzoek over Nederland en kreeg veel informatie van haar uit Nederland geïmmigreerde buren, de Scharffs.  In het voorwoord schreef  Dodge dat het verhaal van Hans' vader uitsluitend op feiten gebaseerd was.



Het boek, boordevol Nederlandse culturele en historische informatie, werd meteen een besteller. Het op een na best verkochte boek in die tijd, na Charles Dickens's Our Mutual Friend. De boek wordt voortdurend herdrukt, in meerdere uitgaven en formaten, en blijft een kinderboek klassieker.


Bron